Beyazlanma
Beyazlanma – Çiçeklenme (Efflorescence) Nedir?
Tuğlada beyazlama olarak adlandırdığımız olay; tuğlanın içinde bulunan çözülebilir tuzların su ile temasa geçtiğinde çözülmesi ve tuğlanın kuruması esnasında suyun tuzları tuğlanın yüzeyine taşıması olayıdır.
Peki Bu Tuzlar Tuğlanın İçine Nereden Gelirler?
Tuğla bu tuzları iki şekilde bünyesinde bulundurabilir.
1) Eğer tuğlanın uygulaması esnasında kullanılan yapıştırıcı ve derz dolgusu malzemesinin içerisinde ve/veya uygulandığı yüzeyin bünyesinde tuzlar bulunuyorsa, bu tuzların su ile çözünüp tuğlanın bünyesine penetre edebilir; bir başka değişle tuzlu su tuğla tarafından emilecektir. Bu şekilde tuzlar tuğlanın bünyesine ulaşmıştır ve kurumayla beyazlanma oluşacaktır.
Bu yüzden kullanılan yardımcı malzemelerin seçiminde dikkatli olunmalıdır.
2) Tuğlanın üretiminde kullanılan kil ve yardımcı diğer hammaddelerin doğası gereği içinde bulunan tuzlardır. Bu tuzların normalde tuğlanın sinterlenmesinde yani pişirilmesi esnasında bozunmaları gerekir.
Ancak farklı tuzların farklı sıcaklıklarda bozunmaya uğradığı bir kesindir. Tuğla üretiminde pişirme sıcaklığınız bunun için yetersizse tuzların hepsi bozunmaya uğramaz ve uygulamada tuğla beyazlamaya mahkumdur.
Çeşitli tuzlar ve bunların bozunma sıcaklıkları ile 1 litre suda çözünebilme miktarları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Görüldüğü gibi 500-1.125 derece aralığında farklı sıcaklıklarda bozunan tuzlar vardır.
Tablo 1.1 Killi Malzemelerde Bulunan Yüksek Çözünürlüklü Tuzlar
Tuz | Çözünürlük g/lt | Dekompozisyon-Bozunma Sıcaklığı |
CaCO3 | 0.015 | 1.000 – 1.125 |
CaSO4 | 2.09 | 1.000 – 1.125 |
CaSO4.2H2O | 2.41 | 750 |
CaMg(CO3)2 | 0.32 | 700 |
MgCl | 542.5 | 700 |
MgCO3 | 0.106 | 750 |
MgSO4 | 260.0 | 851 |
Na2CO3 | 71.0 | 700 |
NaCl | 357.0 | 650 - 700 |
Na2SO4 | 47.6 | 891 (Ergime) |
K2CO3 | 1120.0 | 700 |
KCl | 347.0 | 500 |
K2SO4 | 68.5 | 600 |
Müşteri Talep Öncesi Bunu Nasıl Ayırt Edebilir?
Eğer üretici firma tuğlasını 1.050° C civarında pişiriyorsa, tuzları bozunmaya uğratamaz ve tuğla içinde tuzları barındırmaya devam eder. Halbuki yukarıdaki tabloda da görebileceğimiz gibi tüm çözülebilir tuzların bozunmasının sağlanabilmesi için, minimum 1.125° C üzerinde pişirim uygulanmalıdır. Bu sayede tuğlanın bünyesinde bozunmayan tuz kalmayacaktır.
Ancak üretici firma piyasada tarla toprağı diye nitelendirilen; teknik olarak sinterlenme yani pişirim sıcaklığı 950-1.100 derece olan kimyasal komposizyon ve mineral içeriğine haiz bir hammadde kullanıyorsa 1.125 derece ve üstünde pişirme uygulayamayacağı için tuzlar bozunamaz ve tuğlanız beyazlamaya mahkûm olur.
Bu sebepten ötürü, tuğlayı satın alma kararı vermeden önce ilgili firmalardan pişirme sıcaklıkları hakkında bilgi alınız.